Leergang
Stedelijke gebiedstransformatie
voor professionals

november 2023 – januari 2024

Een initiatief van de Technische Universiteit Delft, Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling en het programma Stedelijke Transformatie

Verdiep jezelf in de inhoud en het proces van transformatieopgaven. Leer hoe je kunt sturen, organiseren, financieren en contracteren. Pas meteen tijdens de leergang inzichten toe in je eigen praktijk. Voor overheden, vastgoedpartijen, ontwerpers, adviseurs en stadmakers.

Sturen in binnenstedelijke gebiedstransformaties

De transformatie van bestaande binnenstedelijke gebieden vormt in de komende decennia een van de belangrijkste ruimtelijke uitdagingen. Spoorzones, haventerreinen, kantorenparken en bedrijventerreinen worden getransformeerd naar mixed-use gebieden voor wonen, werken en recreëren. In Nederland moeten honderdduizenden woningen in de bestaande bebouwde omgeving worden ingepast, en dat bovendien op een sociaal, economisch en ecologisch duurzame wijze. In deze leergang behandelen we specifiek hoe je stedelijke transformaties kunt (aan)sturen, organiseren en financieren.

Complexiteit én intensiteit

Gebiedstransformaties kennen als opgave een hoge complexiteit en intensiteit. In de bestaande stad is bij uitstek sprake van een groot aantal betrokken partijen met altijd uiteenlopende, soms zelfs tegenstrijdige belangen. De financiële haalbaarheid van projecten staat er enorm onder druk, onder andere omdat het eigendom vaak versnipperd is. Tegelijkertijd bieden gebiedstransformaties kansen voor duurzame (her)ontwikkeling en functiemening omdat er gebruik gemaakt kan worden van bestaande identiteit, gebouwen, voorzieningen en infrastructuur.

Wat houdt de leergang in?

Gebiedstransformaties vragen om specifieke, vernieuwende handelingsperspectieven. In deze leergang behandelen we hoe bestaande en nieuwe vormen van sturen, organiseren, financieren en contracteren in deze opgaven zijn toe te passen. Kennis over verschillende sturingsvormen, over publiek-maatschappelijk-private samenwerking (PMPS), en over meervoudige waardecreatie worden direct tastbaar gemaakt in tal van voorbeelden en concrete praktijkopgaven.

Groepswerk

Leer van elkaar en concrete vraagstukken ter plekke. Verdiep je eigen kennis en vergroot je sturingsvaardigheden.

Projecten bezoeken

Ga in gesprek met de betrokken professionals van aansprekende stedelijke transformatieprojecten over de specifieke problematiek en innovatieve oplossingen.

Eigen case

Breng je eigen gebiedstransformatiecasus in als individuele leeropdracht. Zo kun je het geleerde direct toepassen en laten doorwerken in je eigen praktijk.

Doelen

Na het volgen van deze leergang heb je een groter begrip van de ruimtelijke, economische, sociale en politiek-bestuurlijke kenmerken en opgaven die in stedelijke gebiedstransformaties samenkomen. Je kunt verschillende vormen van sturen, organiseren, financieren en contracteren analyseren en toepassen. Je hebt een aanpak ontwikkeld voor jouw praktijkcasus of een door ons aangedragen casus. De samenhang tussen schalen, disciplines en belangen staat in je aanpak centraal en je kunt hierop kritisch reflecteren.

Opbouw

De leergang bestaat uit zes contactdagen verdeeld over twaalf weken. Aansluitend zijn er nog twee weken om een individuele eindopdracht uit te werken. De tijdsinvestering is 8-10 uur per week. De ene week is dit hoofdzakelijk zelfstudie (online + boek). De andere week is dit in de vorm van een fysieke bijeenkomst (10.00 – 17.30 uur met soms een aanvullend inloopuur vooraf of een borrel na afloop). We behandelen de achtergrond en belangrijkste kenmerken van gebiedstransformaties, het principe van meervoudig sturen, het streven naar kwaliteit en duurzaamheid en formuleren van een strategie en concrete acties. De fysieke bijeenkomsten vinden deels plaats op de TU Delft en deels in inspirerende en leerzame transformatiegebieden.

Voor wie?

Deze leergang is bedoeld voor professionals met WO- (of HBO+) denkniveau en minimaal vijf jaar werkervaring in de praktijk van gebiedsontwikkeling/-transformatie. Je bent werkzaam bij/voor een overheid, ontwikkelaar, bouwer, belegger, ontwerp/advies/ingenieursbureau of bent een stadmaker uit een andere sector. De nadruk van de leergang ligt op strategisch sturen en reflecteren. Gezien de specificiteit van de transformatieopgave is deze leergang ook bij uitstek geschikt voor professionals die al langer in het vak zitten, maar zich nu voor een ander soort opgave gesteld zien en hun begrip en handelingsrepertoire willen aanscherpen.

Programma

Week 1
Gebiedstransformaties & meervoudig sturen

vrijdag 3 november 2023

locatie TU Delft

Aandachtspunten:

  • onderscheidende kenmerken gebiedstransformatie
  • afhankelijkheid andere thema’s, schalen en actoren
  • veranderende rol en bevoegdheid overheid
  • meervoudig sturen
  • werken in een dynamisch multi-actor krachtenveld
  • belang van houding en gedrag bij samenwerking

Week 2
Waarderen & financieren

vrijdag 17 november 2023

locatie n.t.b.

Aandachtspunten:

  • GREX bij gebiedstransformatie en gebiedsexploitatie
  • financieren van complexe transformaties met veel eigenaren en andere actoren
  • programmafinanciering en projectbijdragen
  • kostenverhaal en value capture
  • financiering ontwikkel- en beheerfase
  • brede welvaart en meervoudige waardecreatie
  • innovatieve financieringsvormen en -modellen

Week 3
Organiseren & contracteren

vrijdag 1 december 2023

locatie Amstel III Amsterdam

Aandachtspunten:

  • invloed verschillende eigendomssituaties op organisatievorm(en)
  • onderlinge afhankelijkheden en beperkingen bevoegdheden
  • verbreding naar publiek-maatschappelijk-private samenwerking
  • verschillende samenwerkingsvormen (licht tot intensief)
  • brede netwerken en gerichte coalities
  • (partner)selectievormen

Week 4
Kwaliteit & duurzaamheid

vrijdag 15 december 2023

locatie Piushaven Tilburg

Aandachtspunten:

  • verkennen en afbakenen van de opgaven
  • werken vanuit bestaande kwaliteiten, beeldbepalende plekken en erfgoed
  • totstandkoming gebiedsvisie in multi-actor context
  • flexibele planvorming en adaptieve strategie
  • concurrerende ruimteclaims en functiemenging
  • sturen op kwaliteit binnen complex krachtenveld
  • grote duurzaamheidsopgaven en transities integreren

Week 5
Strategie & handelingen

vrijdag 12 januari 2024

locatie TU Delft

Aandachtspunten:

  • strategisch procesontwerp en -management
  • netwerksturing en consequenties voor proces en besluitvorming
  • sturingsinstrumenten en activiteiten synthetiseren tot integrale aanpak
  • belang van incrementele en actiegerichte aanpak
  • houding en gedrag bij langdurige samenwerkingsprocessen

Week 6
Eindpresentaties

vrijdag 26 januari 2024

locatie TU Delft

Aandachtspunten:

  • het geleerde toepassen op de eigen casus
  • integrale transformatiestrategie
  • keuzes beargumenteren en reflecteren op behandelde theorie en praktijkcases

Kernteam

ir. Saskia Beer

Modulecoördinator / docent bij TU Delft en eigenaar / adviseur bij Transformcity

drs. Maarten Hoorn

Projectleider bij Platform31

dr. ir. Erwin Heurkens

Universitair docent bij TU Delft

dr. ir. Tom Daamen

Universitair hoofddocent bij TU Delft

dr. Wouter Jan Verheul

Universitair docent bij TU Delft en senior consultant bij Arcadis

Naast het kernteam schuiven tal van inspirerende docenten aan uit wetenschap en praktijk, onder anderen ir. Thérèse Mol, drs. Tamara Smit, prof. dr. Frank van Oort, drs. Jeroen van Haaren, ir. Geurt van Randeraat, ir. Patrick Esveld, drs. Aeisso Boelman en mr. dr. Fred Hobma.

De eerste editie van de leergang gaat in het najaar van 2023 lopen. De fysieke bijeenkomsten zullen plaatsvinden op vrijdag: 3 november, 17 november, 1 december, 15 december, 12 januari, 26 januari

De kosten voor de leergang bedragen € 5.750,- ex BTW, inclusief catering en studiemateriaal.

Investeer nu in jezelf en schrijf je in! Bij vragen kun je contact opnemen met ons via gebiedstransformatie-bk@tu-delft.nl.

Deze leergang is een initiatief van: